Publikowany tom zawiera wystąpienia prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Janusza Kurtyki oraz jego najbliższych współpracowników – dyrektorów niektórych pionów – na posiedzeniach Sejmu i Senatu RP, a także komisji sejmowych i senackich w latach 2005–2010. Pominięto te posiedzenia, na których rozpatrywano punkty związane z działalnością Instytutu bądź w których przedstawiciele IPN brali udział na zaproszenie różnych komisji, ale prezes Kurtyka w nich nie uczestniczył lub nie zabierał głosu. Nie uwzględniono też dokumentów poświęconych dyskusjom nad finansami, planami budżetowymi oraz odnoszących się do realizacji budżetu. Wątki historyczne są w nich bowiem obecne w mniejszym zakresie, a ponadto powtarzają się w sprawozdaniach z działalności merytorycznej IPN, składanych przez prezesa. Wyjątkiem są dokumenty z posiedzeń, w których obok wątków związanych ze sprawozdawczością finansową padały liczne pytania dotyczące merytorycznej działalności Instytutu. W tomie nie zamieszczono również tych dokumentów z posiedzeń z 2006 i 2010 r., podczas których dyskutowano o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Wypowiedzi Kurtyki stanowiły w nich bowiem niewielką część, dominowała analiza prawna i odniesienia do konkretnych paragrafów ustaw, a wątki historyczne były nieobecne.

Postać i poglądy prezesa Kurtyki były przedstawiane w publikacjach wspomnieniowych. Wydany został również zbiór jego najważniejszych tekstów oraz wybór wywiadów, artykułów i oświadczeń. Nieznane szerzej pozostawały jego wystąpienia w Sejmie i Senacie RP. Ich lektura stanowi nie tylko istotne uzupełnienie wcześniejszych publikacji poświęconych Januszowi Kurtyce, potwierdza informacje w nich zawarte, ale też pozwala odczytać na nowo jego najważniejsze myśli, jasne poglądy, a przede wszystkim misję IPN. Wyłania się z nich też obraz doskonałego mówcy, precyzyjnie, bez zbędnych słów formułującego myśli, szefa biorącego odpowiedzialność za każdego pracownika i każde powierzone mu zadanie, broniącego swoich racji i przekonań zawsze merytorycznie, bez emocji, stojącego na straży prawdy i działającego zgodnie z ustanowionym prawem, szanującego oponentów. Podziwiać można również jego niezwykłą kulturę polityczną, jakże rzadką w dzisiejszym świecie.

Instytut pod kierownictwem Kurtyki stał się jedną z najważniejszych instytucji polskiego życia publicznego, zabierającą głos w sprawach polskiej historii najnowszej, co niejednokrotnie wzbudzało niechęć ze strony niektórych polityków. Potwierdzają to również wystąpienia prezesa w Sejmie i Senacie RP.

Janusz Kurtyka był przeświadczony, że IPN ma do odegrania ważną rolę w procesie wychodzenia Polaków z totalitarnej przeszłości i jest jedną z niewielu instytucji, która – pozbawiona tradycji peerelowskiej – przysłuży się budowie wolnego społeczeństwa.