Producenci warzyw i innych roślin ogrodniczych coraz częściej spotykają się z określeniami „integrowana ochrona" i „integrowana produkcja". Obydwa terminy funkcjonują równolegle, ale „integrowana produkcja roślin uprawnych" jest pojęciem szerszym, obejmuje bowiem wszystkie elementy składające się na całokształt technologii produkcji rolniczej z roślinami warzywnymi włącznie. W nowoczesnej produkcji rolniczej trudno się obejść bez środków ochrony roślin i nawozów mineralnych. Stosowanie ich przynosi korzyści lecz niekiedy może też spowodować zagrożenie dla środowiska i pogorszenie jakości uzyskiwanego plonu. Wszystkie zabiegi zmierzające do ograniczenia agrofagów (organizmów szkodliwych) do poziomu niezagrażającego roślinom uprawnym powinny się wzajemnie uzupełniać, tworząc system bezpieczny dla środowiska i zapewniać uzyskanie plonów o wysokiej jakości, wolnych od pozostałości substancji uznawanych za szkodliwe (metale ciężkie, azotany, pozostałości środków ochrony roślin). Taki system gospodarowania można nazwać integrowaną produkcją (IP). W odniesieniu do roślin warzywnych pod pojęciem integrowanej produkcji należy rozumieć działania zapewniające: • uzyskanie wysokiej jakości plonu warzyw, który jest opłacalny pod względem ekonomicznym przy ograniczonym, do niezbędnego minimum, zużyciu środków ochrony roślin i nawozów, z wykorzystaniem postępu biologicznego, agrotechnicznego oraz warunków naturalnych (m. in. gleby, wody, powietrza), niepogarszających walorów środowiska naturalnego, • wdrożenie odpowiedniego systemu obejmującego zbiór, przechowywanie i przygotowanie warzyw do obrotu handlowego, zgodnie z obowiązującymi normami uwzględniającymi standardy jakościowe. Wszystkie zalecenia dotyczące integrowanej produkcji mieszczą się w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej, a szczególnie w ramach tych, które dotyczą Dobrej Praktyki Ochrony Roślin (DPOR). Podstawową zasadą DPOR jest stwarzanie uprawianym roślinom optymalnych warunków wzrostu i rozwoju, co ułatwia im konkurowanie z agrofagami. Integrowana ochrona marchwi polega zatem na umiejętnym połączeniu zasad prawidłowej agrotechniki, uprawie odmian tolerancyjnych wobec chorób i szkodników, stosowaniu metod zapobiegawczych, ochrony biologicznej, racjonalnym stosowaniu chemicznej ochrony ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania zapraw nasiennych oraz zapobiegawczego opryskiwania roślin środkami zwalczającymi organizmy szkodliwe, z zachowaniem odpowiedniej karencji. Dużą rolę odgrywa również odpowiednie zmianowanie, racjonalne i kontrolowane nawożenie w oparciu o analizy gleby i roślin, jak również zachowanie biologicznej różnorodności w agrosystemie. Konieczność stosowania wszystkich zabiegów ochrony roślin zgodnie z zaleceniami DPOR wynika między innymi z odpowiednich dyrektyw Unii Europejskiej (np. dyrektywa 91/414 EEC). Przy wyborze środka, oprócz jego skuteczności w stosunku do agrofagów, należy uwzględnić elementy ryzyka związane z jego stosowaniem, a więc bezpieczeństwo dla konsumenta, środowiska i wykonawcy. Należy wybierać takie środki ochrony roślin, które mają najkrótszą karencję. Zgodnie z zasadą DPOR, nie należy stosować środków ochrony roślin według z góry określonego programu, lecz na podstawie aktualnego rozpoznania nasilenia występowania, właściwej identyfikacji agrofagów, i uwzględnieniu progów szkodliwości. Duże znaczenie ma też właściwe korzystanie z sygnalizacji pojawienia się szkodników, chorób i prognozowania występowania chwastów. Każdy zabieg ochrony roślin powinien być poprzedzony kalkulacją kosztów i spodziewanych zysków. Należy oczekiwać, że w integrowanej ochronie warzyw w najbliższych latach coraz większe zastosowanie będą miały różne systemy wspomagania decyzji oparte na programach komputerowych, czy też informacjach podawanych w internecie. Uzyskane plony z produkcji integrowanej muszą mieć odpowiedni certyfikat. Certyfikattaki oraz oznakowanie umieszczone na każdym opakowaniu jednostkowym danego produktu stanowi potwierdzenie, że odpowiada on wysokiej jakości i spełnia wyma gania norm przyjętych w Unii Europejskiej lub obowiązujących w poszczególnych krajach oraz, że nie zawiera on substancji szkodliwych. d Integrowana produkcja warzyw, a szczególnie marchwi, nabiera w Polsce coraz większego znaczenia ze względu na produkcję soków i odżywek dla dzieci. Wzrasta również spożycie marchwi świeżej oraz różnego rodzaju soków. Duże ilości marchwi przeznacza się do produkcji mrożonek, konserw i suszu. Polska jako największy producent marchwi w Unii Europejskiej może stać się głównym dostawcą tego warzywa na rynki krajów unijnych. Mamy nadzieję, że informacje zawarte w niniejszej publikacji będą przydatne zarówno producentom marchwi jak też ogrodnikom-amatorom.