Czy w XXI wieku dystans ma znaczenie dla międzynarodowego biznesu? Czy i w jaki sposób wpływa na funkcjonowanie przedsiębiorstw decydujących się na ekspansję zagraniczną?
Istnieje wiele argumentów przemawiających za tezą, że dystans – jako bariera umiędzynarodowienia przedsiębiorstw związana z odległością geograficzną, ale także odmiennością kulturową, administracyjną i gospodarczą rynków – traci na znaczeniu. Globalizacja jest najczęściej przedstawiana jako rosnąca integracja i współzależność gospodarek krajowych, która przejawia się w integracji rynków i produkcji. Niewątpliwie spadek barier celnych i ograniczeń dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz rozwój technologiczny (postępująca digitalizacja, automatyzacja oraz spadek kosztów transportu) napędzają procesy globalizacji, co daje podstawy dla twierdzenia, że dystans – zwłaszcza geograficzny – rzeczywiście traci na znaczeniu.
Wyniki wielu badań sugerują jednak, że tezę o śmierci dystansu ogłoszono przedwcześnie. Nowsze badania, które analizują poziom konwergencji między krajami w okresie między 1960 a 2009 rokiem pod względem ekonomicznym, demograficznym, poziomu wiedzy, finansowym i politycznym, wykazują, że kraje upodobniły się do siebie mniej, niż sądzono.
Pod koniec drugiej dekady XXI wieku jesteśmy świadkami narastającego – na fali nastrojów nacjonalistycznych – protekcjonizmu, także w krajach Unii Europejskiej. Niepewność związana z wyjściem Wielkiej Brytanii ze struktur UE (brexit), wojny handlowe między USA i Chinami oraz USA z UE odzwierciedlają trendy cofania się globalizacji. Będzie to wpływać na globalną sytuację makroekonomiczną, a w efekcie również na zachowania przedsiębiorstw i menedżerów kształtujących strategie międzynarodowego rozwoju firm.
W kontekście internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw istotne wydają się dwa pytania stawiane w książce:
- Jak przedsiębiorstwa pokonują trudności wynikające z postrzeganych przez menedżerów różnic między rynkiem krajowym a rynkiem zagranicznym?
- Czy wpływ dystansu na wyniki osiągane na rynkach zagranicznych zależny jest od intensywności technologicznej branży, w której działają przedsiębiorstwa?
Celem badań prowadzonych na potrzeby tej pracy było rozpoznanie wpływu postrzeganego przez menedżerów dystansu (dystansu psychicznego) na wyniki przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych, poznanie sposobów pokonywania trudności wynikających z różnic pomiędzy rynkami oraz sformułowanie modelu pokonywania dystansu.
Badania zostały przeprowadzone na próbie polskich przedsiębiorstw działających w branżach o różnej intensywności technologicznej w okresie kilku ostatnich lat.
***
Dr Mariola Ciszewska-Mlinarič – adiunkt w Katedrze Strategii Akademii Leona Koźmińskiego, wykładowcą na studiach doktoranckich, ExMBA, podyplomowych i magisterskich, także na uczelniach zagranicznych we Francji (ESCCA), Austrii (MCI Innsbruck) i Słowenii (University of Ljubljana). Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego (tytuł magistra zarządzania) oraz Akademii Leona Koźmińskiego (tytuł doktora nauk ekonomicznych w dziedzinie nauk o zarządzaniu). Specjalizuje się w teoriach organizacji, strategii oraz internacjonalizacji przedsiębiorstw. Konsultant w obszarze doradztwa strategicznego obejmującego strategie wzrostu przedsiębiorstw oraz wdrożenia zrównoważonej karty wyników dla przedsiębiorstw z branży chemicznej i energetycznej, m.in. PGNiG, Degussa, Zakłady Azotowe Kędzierzyn, Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów, czy organizacji non-profit takich jak Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Współzałożycielka IRRM, słoweńskiego Instytutu Badań i Rozwoju w Zarządzaniu. Od 2004 roku współpracuje z biznesem w ramach projektów realizowanych przez studentów m.in. dla takich przedsiębiorstw jak Grupa Nowy Styl, Wielton, Gala, GERDA, Webankieta, Audioteka, Polski Bank Komórek Macierzystych. Od 2017 roku prowadzi projekty doradcze na studiach Koźmiński MBA oraz jest pomocniczym opiekunem naukowym doktorantów. W 2017 roku otrzymała medal Komisji Edukacji Narodowej, nadawany przez Ministra Edukacji Narodowej, za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania. Jej zainteresowania badawcze obejmują problematykę strategii i procesu internacjonalizacji firm z gospodarek wschodzących, procesów podejmowania decyzji oraz roli dystansu w ekspansji zagranicznej. Kierownik grantu badawczego OPUS finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (2015–2019) oraz główny wykonawca w dwóch międzynarodowych grantach badawczych koordynowanych przez CEIBS (China Europe International Business School (2017–2019). Autorka kilkudziesięciu publikacji z obszaru strategii i zarządzania międzynarodowego, publikująca w uznanych czasopismach zagranicznych, m.in. „Journal of Business Research”, „Business History”, „Journal for East European Management Studies”, „European Journal of International Management”.