Standardowe rozważania ekonomiczne w głównej mierze dotyczą rynku surowców czy papierów wartościowych, gdzie cena łączy ze sobą nabywców i sprzedawców – w momencie gdy podaż spotyka się z popytem. Jednak najważniejszych transakcji w życiu dokonujemy na rynkach, na których ceny odgrywają drugoplanową rolę. Często nie zdajemy sobie nawet sprawy, że mamy do czynienia z rynkiem. Gdyż o tym, kto dostanie nerkę do przeszczepu albo zostanie przyjęty do najlepszej uczelni wyższej, nie decyduje cena. Chodzi tu o rynek wzajemnego kojarzenia stron transakcji (ang. match market), gdzie strony „transakcji” muszą się wzajemnie dobrać, a cena nie odgrywa w tym procesie istotnej roli. Czy istnieje mechanizm alokacji takich dóbr? Czy są metody kojarzenia stron na takim rynku?

Noblista Alvin E. Roth, autor książki Matchmaking. Kto co dostaje i dlaczego, wraz z zespołem kilku współpracowników z całego świata przyczynił się do stworzenia nowej dziedziny ekonomii zwanej projektowaniem rynku, która wprowadza wiedzę naukową do procesu kojarzenia oraz do innych aspektów funkcjonowania rynków.

Rynek jest wytworem ludzkiej działalności, a nie zjawiskiem naturalnym. Sztuka projektowania rynków daje nam szansę na utrzymanie oraz poprawianie jednych z najstarszych i najważniejszych ludzkich wynalazków. Szansę naprawy źle działających mechanizmów, a czasem nawet stworzenia całkiem nowych. To możliwości, które trzeba cenić, analizować, podchodzić do nich z pokorą oraz bacznie obserwować.

***

Alvin E. Roth - doktor nauk ekonomicznych, profesor ekonomii na Uniwersytecie Stanforda, jeden z czołowych ekspertów w dziedzinie projektowania rynków oraz teorii gier. W połowie lat 90. XX w. zaprojektował National Resident Matching Program – system, który łączy 20 tys. amerykańskich lekarzy z 4 tys. programów stażu w całym kraju. W 2004 r. przygotował wraz z dwoma tureckimi ekonomistami, Utku Ünverem i Tayfunem Sönmezem, New England Programm for Kidney Exchange, system kojarzenia dawców i biorców nerek do przeszczepów.

Za swoją działalność na polu tworzenia rynków Alvin Roth wspólnie z Lloydem Shapleyem w 2012 r. otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii.